یکی از مهم ترین عناصر و مواد به کار رفته در صنعت لاستیک است. از لاستیک در صنایع مختلفی استفاده می نماییم. ساده ترین نقش لاستیک که هر کدام از ما حداقل یک بار آن را مشاهده نموده ایم واشر های لاستیکی هستند که معمولا به منظور اتصال بین دو قطعه به کار می رود و تقریبا در همه دستگاه های ساده و پیچیده یک نمونه از آن ها یافت می شود.

یکی دیگر از نقش های حیاتی لاستیک در صنعت و انواع دستگاه ها دیافراگم است دیافراگم یکی از قطعات حائز اهمیت صنعتی است که کاربرد های فراوان و گسترده ای را شامل می شود. وظیفه دیافراگم ها در نگاه کلی کنترل جریان بین دو فضا در دستگاه هایی مانند پمپ است.

 

نقش لاستیک در صنایع مختلف و تاریخچه ی آن

ساخت  و صنعت لاستیک در کشور ایران قدمت دیرینه ای دارد. مهم ترین ماده تشکیل دهنده لاستیک ماده ای است که امروزه اکثرا آن را به اسم لاتکس میشناسیم. لاتکس در واقع پلیمری است به نام پلی ساپورن که در حالت عادی معلق در آب می باشد. همانطور که می دانید پلیمر ها دسته ای از مواد هستند که در آن ها مولکول ها با تعداد بسیار زیاد و به صورت زنجیره وار به یکدیگر متصل شده اند. پلیمر ها دسته بندی های متعددی دارند اما پلیمر پلی سارپون در دسته الاستومر ها قرار می گیرند . مهم ترین ویژگی الاستومر ها خاصیت کشسانی آن ها است. در واقع کارایی فوق العاده لاستیک ها را همین خاصیت کشسانی تشکیل می دهد. حال لاتکس از کجا به دست می آید. در واقع 2500 گیاه ر طبیعت وجود دارند که می توانند لاتکس تولید نمایند  اما لاتکسی که ما در صنعت به کار می بریم از نوعی درخت استوایی به دست می آید.

تاریخچه صنعت لاستیک به چیزی حدود 3000 سال پیش باز می گردد که در ساده ترین شکل لاتکس را با آب مخلوط کرده و خواص لاستیک را به طور نسبی ابجاد می کردند.

با افزایش محبوبیت انواع دوچرخه و خودرو در جوامع مختلف بعد از سال 1990 مصرف و تولید لاستیک به اوج خود رسید.

قطعات لاستیکی صنعتی

در صنعت قطعات بسیار مختلف و متعددی را با استفاده از لاستیک تهیه و تولید می نماییم. از ساده ترین قطعه صنعتی تولید شده توسط لاستیک، یعنی واشر گرفته تا لاستیک خودرو که امروزه نقش حیاتی را در زندگی روزمره ما ایفا می کنند. اما نقش لاستیک در صنایع از آنچه به نظر می رسد بسیار گسترده تر است. خیلی از قطعاتی که به وسیله لاستیک تولید می شوند در عموم مردم شناخته شده نیستند. همانند سرند لاستیکی یا دیافراگم های لاستیکی که کاربرد گسترده ای دارند اما شناخته شده نیستند.

یکی دیگر از کاربرد های مهم لاستیک در صنعت تولید لاینر های بالمیل است که به وسیله آن ها از بروز سایش در جداره بالمیل جلوگیری می نماییم.

موارد بعدی سرند یا ضربه گیر های لاستیکی هستند که به وسیله آن ها لرزه و آلودگی صوتی را در دستگاه های صنعتی کنترل می نماییم.

رولیک های صنعتی نیز مورد دیگری از قطعاتی هستند که به وسیله لاستیک تولید خواهند شد.

اما موضوع این مقاله در رابطه با یکی از پرکاربرد ترین قطعات صنعتی لاستیکی یعنی دیافراگم لاستیکی است.

 

دیافراگم چیست؟

همانطور که گفته شد یکی از پرکاربرد ترین قطعات لاستیکی موجود در صنعت لاستیک سازی دیافراگم لاستیکی است. دیافراگم ها به دلیل جنس مواد اولیه ی خود و روش تولید و نحوه به کارگیریشان نسبت به سایر قطعات صنعتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

در علم مکانیک می توانیم دیافراگم را صفحه ای از جنس لاستیک بدانیم که در دستگاه هایی همانند پمپ جریان بین دو فضا را کنترل کرده و از انتقال خود به خود سیالات ( مایعات یا گازها ) جلوگیری می نماییم.

سایز و نوع طراحی ساختمان دیافراگم ها بسیار متنوع است و بسته به کاربرد تقسیم می شود. طراحی دیافراگم به گونه ای است که در مقابل عواملی همانند مواد شیمیایی، تغییرات دما و تغییرات فشار از مقاومت کافی برخوردار باشد. مقاومت دیافراگم های لاستیکی در برابر دما و فشار به گونه ای است که توانایی مقاومت در برابر دمای 100 درجه سانتی گراد را نیز دارد.

انواع دیافراگم لاستیکی

دیافراگم های لاستیکی بسته به فرمولاسیون ماده اولیه خود به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.

1-نوع اول دیافراگم های لاستیکی دیافراگم لاستیکی منجید دار است. مهم ترین ویژگی دیافراگم های لاستیکی منجید دار استفاده از پارچه برای تقویت عملکرد مقابله با فشار می باشد. محل استفاده این نوع دیافراگم لاستیکی عمدتا در شیر کنترل، کنترل ولو و پمپ است. ویژگی دیگر دیافراگم لاستیکی منجید دار این است که در عین استحکام و مقاومت بالا از انعطاف پذیری بالایی نیز برخوردار است.

2- دیافراگم لاستیکی PTFE: در انواع شیر ها و پمپ هایی که با انواع مواد شیمیایی سر و کار دارند از این نوع دیافراگم لاستیکی استفاده می شود.  این نوع دیافراگم لاستیکی مقاوم ترین و با استحکام ترین نوع دیافراگم در میان انواع دیافراگم های لاستیکی می باشد. چرا که وجود PTFE  در ساختمان آن باعث شده تا در مقابل ترک و ساییدگی و همچنین آسیب در برابر انواع مواد شیمیایی و اسید مقاوم باشد. مقاومت این دیافراگ در برابر انواع عوامل محیطی به حدی بالا است که در دمای 300 درجه نیز مشکلی برای آن پیش نخواهد آمد.

3- دیافراگم پلی اورتان سومین نوع از دیافراگم های لاستیکی است. ویژگی مهم پلی اورتان که آن را در صنعت پرکاربرد کرده است خاصیت ضد سایشی پلی اورتان است. بنابراین می توان حدس زد که دیافراگم های پلی اورتان در مواردی به کار می روند که دیافراگم قرار است در معرض سایش بسیار زیادی باشد.

نحوه عملکرد دیافراگم لاستیکی

دیافراگم های لاستیکی بسیار متنوع هستند. اما همانطور که اشاره شد وظیفه کلی آن ها کنترل جریان در یک فضای مشخص می باشد. به طور کلی می توان گفت نحوه این مدیریت در دیافراگم های لاستیکی به این صورت است که یک انرژی را به نوع دیگری از انرژی تبدیل می کنند. به عنوان مثال با کاهش فشار هیدرولیکی آن را تبدیل به انرژی مکانیکی خواهند کرد. دیافراگم های لاستیکی حتی قادرند در بعضی شرایط با توجه به مکانیزم خاص خود افت و اختلاف فشار بین دو محیط را کنترل کرده و مقدار آن را تنظیم نمایند. در برخی موارد نیز امکان دارد یک نیروی مکانیکی توسط دیافراگم جذب شده و آن را به نیروی هیدرولیکی تبدیل نماید.

کاربردهای دیافراگم لاستیکی

دیافراگم های لاستیکی در صنایع بسیار زیادی کاربرد داشته و دارند. همانطور که گفته شد وظیفه دیافراگم لاستیکی کنترل انتقال مواد در یک فضای مشخص است. دیافراگم های لاستیکی در صنایع زیادی همچون صنعت هوا و فضا، در صنایع نفت و گاز، در انواع پمپ ( هیدرولیک و پنوماتیک ) در انواع کمپرسور، پمپ های خلا و سوپاپ های مختلف کاربرد دارند. همانطور که می توان تشخیص داد کاربرد های دیافراگم لاستیکی در انواع صنایع و تولیدات به کار گرفته و مفید واقع می شوند.

 

جنس و ظاهر دیافراگم های لاستیکی

دیافراگم های لاستیکی از نظر ظاهری به دسته های متعددی تقسیم می شوند تا با موقعیتی که قرار است در آن نصب شوند سازگاری داشته باشند. به طور کلی دیافراگم های لاستیکی را از لحاظ ظاهری به چهار دسته تقسیم خواهند نمود.

1-دیافراگم لاستیکی کله قندی

2-دیافراگم لاستیکی بشقابی سوراخ دار

3دیافراگم لاستیکی کلاهی

4-دیافراگم لاستیکی کلاهی سوراخدار

نوع دیگری از دسته بندی دیافراگم های لاستیکی بر اساس نوع لاستیکی است که دیافراگم توسط آن تولیده شده است. هر کدام از این لاستیک ها بسته به ویژگی که دارند در صنایع و شرایط مختلفی به کار بسته می شوند. به عنوان مثال دیافراگم هایی که از جنس سیلیکون ساخته شده اند در مواردی کاربرد دارند که دمای محیط خیلی بالا یا خیلی پایین باشد. چرا که سیلیکون نسبت به تغییرات دمایی بسیار مقاوم است. و یا در رابطه با دیافراگم های تولید شده از لاستیک نئو پرن مقاومت در برابر مواد شیمیایی مختلف بسیار بالاست و این نوع دیافراگم از تحمل فشار بالایی نیز برخوردار است. اما برخلاف دیافراگم سیلیکونی باید در دمای معمولی به کار گرفته شوند. جنس لاستیک های  به کار گرفته شده در دیافراگم ها به همین چند مورد محدود نخواهد شد. لاستیک های نیتریل ( در فشار متوسط و حضور روغن های صنعتی )، لاستیک های وایتون ( در حضور اکثر مواد شیمیایی، دمای بالا اما فشار متوسط )، لاستیک های ای پی دی ام ( در شرایط شیمیایی آب شور و اوزون مصرف دارند ) لاستیک هایی هستند که در تولید انواع دیافراگم لاستیکی به کار گرفته می شوند.

جمع بندی

دانستیم که نقش لاستیک در دنیای صنعت مدرن تا چه اندازه پررنگ و حائز اهمیت است. همچنین در رابطه با دیافراگم لاستیکی که یکی از قطعات مهم در انواع پمپ است و وظیفه ی آن کنترل انتقال مواد در دستگاه هایی همانند پمپ و کمپرسور، اطلاعاتی را ارائه نمودیم. دیافراگم های لاستیکی بسته به موقعیتی که قرار است در آن به کار گرفته شوند از انواع مختلفی از لاستیک ساخته شده و به کار گرفته می شوند. کاربرد دیافراگم ها ایجاب می کند تا در مقابل دمای بالا و پایین، فشار و انواع مواد شیمیایی مقاوم باشند. کاربرد دیافراگم ها در صنایع مختلفی از هوا و فضا گرفته تا نفت و گاز گسترده است.

شرکت مبنا بسپار اسپادانا طلایه دار صنعت لاستیک ایران با بهره گیری از توان علمی و فناوری خود، در جهت رفع نیاز شرکت ها و کارخانه های بزرگ داخلی به انواع دیافراگم های لاستیکیاقدامات موثری انجام داده است. برای سفارش انواع دیافراگم لاستیکی  با ما در تماس باشید.