در دستگاه ها و مخازن مختلف صنعتی که با انواع مواد شیمیایی و معدنی تماس دارند؛ سایش یکی از مشکلاتی است که به وفور برای این دستگاه ها اتفاق می افتد. سایش جداره های دستگاه ها و مخازن صنعتی اتفاقی رایج است که طبعات فراوانی را به دنبال دارد. به عنوان مثال اگر موادی که با جداره در تماس هستند نسبت به مواد موجود در ترکیب شیمیایی جداره حساس باشند و با آن ها واکنش بدهند آسیب زیادی به مواد وارد خواهد شد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که باید تا به حال راهی برای جلوگیری از سایش در دیواره های مخازن و دستگاه های صنعتی طراحی شده باشد. رابرلاینیگ ها با انواع مختلف و متنوع خود روی دیواره دستگاه ها و مخازن صنعتی، با روش های مختلفی نصب شده و از بروز سایش و خوردگی در جداره ی دستگاه جلوگیری کرده و بدین ترتیب مواد از آلودگی هایی که از طریق جداره های دستگاه به ان ها می رسد در امان خواهند بود. در این مقاله به موضاعتی همچون رابرلاینینگ و انواع آن و کاربرد انواع رابرلاینینگ می پردازیم

رابرلاینینگ چیست؟

همانطور که گفته شد رابرلاینینگ به جهت حفاظت از جداره ی مخازن و قطعات دستگاه های صنعتی به کار گرفته می شود. برای حفاظت از مخازن و قطعاتی که در تماس با انواعی از اسید و مواد خورنده هستند استفاده از رابرلاینینگ ها امری ضروری و حائز اهمیت می باشد. رابرلاینینگ (rubber lining) یا پوشش لاستیکی با عناوین مختلفی شناخته و خوانده می شوند. چند مورد از این عناوین شامل: آستر لاستیکی، عایق ضد سایش، عایق لاستیکی عایق ضد سایش، عایق ضد اسید، عایق مخزن و یا لاستیک کاری مخزن می باشد. اگر رابرلاینینگ را در دید کلی تر بررسی و تعریف کنیم، تعریف کلی آن بدین شکل خواهد بود: رابرلاینینگ روشی است برای محافظت از سطوح مختلف در برابر خوردگی و سایش. این روش عبارت است از پوشاندن کل سطحی که قرار است محافظت شود توسط لایه ای لاستیک که ضخامت آن به طور معمول چیزی در حدود 3 الی 10 سانتی متر و در موارد خاص 20 سانتی متر است. لاستیک های ضد خوردگی در مقابل انواعی از اسید همانند: اسید کلریک، اسید فسفریک،اسید استیک، اسید سولفوریک، سود سوز آور و انولع بازها و مواد قلیایی مقاوم هستند. رابرلاینینگ مخازنی که با اسید تماس دارند برای تمامی سازندگان و رقیق کنندگان اسید امری است حیاتی و قابل اهمیت، چون در هنگام رقیق سازی اسید دما بیش از حد بالا رفته و اگر جنس بدنه از لاستیک باشد ذوب می شود. نکته ای که باید رعایت کرد این است که اگر لاستیک نصب شده در یک مخزن مخصوص سولفوریک اسید باشد نباید در ان اسید دیگری ریخته شود چرا که ممکن است لاستیک با اسید دیگر سازگاری نداشته باشد.

انواع رابرلاینینگ از نظر سختی نهایی

اگر رابرلاینینگ ها را از لحاظ سختی نهایی ای که دارند تقسیم و طبقه بندی کنیم دو دسته ایجاد می شود رابرلاینینگ سخت و رابرلاینینگ نرم. در صنایع لاستیک برای مشخص کردن میزان سختی یک لاستیک محدوده سختی سنجی ان را بررسی خواهیم نمود. به لاستیک هایی که سختی آن ها در محدوده سختی سنجی SHORE A  قرار می گیرد لاستیک نرم گفته می شود. در مقابل لاستیک های سخت لاستیک هایی هستند که سختی آن ها در محدوده سختی سنجی shore D قرار می گیرد. لاستیک هایی نیز با عنوان لاستیک های نیمه سخت تولید می شوند که محدود سختی آن ها بین دو نوع نام برده شده قرار می گیرد اما تولید آن ها کم است و به فراوانی نوع نرم و سخت تولید نمی شوند. سختی نهایی رابرلاینینگ در تشخیص اینکه رابرلاینینگ برای چه دستگاهی مناسب است تعیین کننده می باشد. به عنوان مثال در دستگاهی که دارای تنش های مکانیکی فراوان است ( مثل مخازنی که به منظور حمل استفاده می شوند ) استفاده از رابرلاینینگ سخت مناسب نیست و باید از رابرلاینینگ های نرم استفاده کرد چرا که به دلیل انعطاف خود در برابر تنش های مکانیکی فراوان مقاوم خواهند بود.

انواع رابر لاینینگ از نظر روش اجرا

نصب رابرلاینینگ پروسه ای است که با روش های گونا گونی انجام می شود. به طور کلی روش های نصب رابرلاینینگ به دو دسته سرد و گرم تقسیم می شوند رابرلاینینگ به روش گرم: در این روش پوشش لاستیکی به صورت خام در بدنه ی رابر لاینینگ نصب می شود. مرحله ی دوم رابرلاینینگ به روش گرم دو حالت صورت می گیرد در حالت اول برای آنکه مقاومت شیمیایی و خواص مطلوب حاصل شود لازم است تا مواد ولکانیزه شوند. ولکانیزه ی این مواد نیز یا با عمل کیورینگ تحت فشار و دمای بالا انجام میگیرد و یا در حالت دوم خود کاخانه تولید کننده لاستیک رابرلاینینگ فرمول شیمیایی لاستیک ها را به گونه ای تنظیم می کند که پوشش لاستیکی در دما و فشار محیط اما طی مدت زمان طولانی تری ولکانیزه شود. به این ترتیب می توان از انجام عملیات کیورینگ دوری کرد. رابرلاینینگ به روش سرد: در رابر لاینینگ به روش سرد آستر های لاستیکی از قبل توسط کارخانه ی تولید کننده ولکانیزه شده اند در نتیجه بعد از آنکه در مخزن نصب شدند احتیاجی به کیورینگ ندارند و بلافاصله پس از آنکه نصب شدند می توانند مورد استفاده و اجرا قرار بگیرند مقایسه رابرلاینینگ سرد و گرم: معمولا کیفیت نهایی رابرلاینینگ به روش گرم از رابرلاینینگ به روش سرد بالاتر خواهد بود. دلالیل زیادی برای این مسئله وجود دارد از جمله اینکه رابرلاینینگ های گرم به دلیل پایین بودن سختی از انعطاف بسیار بالایی برخوردار می باشند و این انعطاف باعث می شوند تا به سادگی با پیچیدگی های دیواره مخزن تطابق پیدا کنند. به همین دلیل عملکرد بسیار بهتری از رابرلاینینگ هایی دارند که از پیش ولکانیزه شده اند و انعطاف پذیری پایینی دارند.

کاربرد رابرلاینینگ مخازن

استفاده ای که از انواع رابرلاینینگ صورت می گیرد فقط مختص به استفاده در مخازن صنعتی نیست و برای هر گونه سطح فلزی می توان رابر لاینینگ را به کار برد. حتی می توان گفت استفاده از رابرلاینینگ فقط به منظور محافظت سطوح فلزی از سایش و خوردگی نیست و در برخی مناطق برای جلوگیری از آسیب هایی که از طریق آب و هوا وارد می شود نیز از رابرلاینینگ ها استفاده می نماییم. قرارگیری فلزات در معرض عوامل آب و هوایی و مواد شیمیایی فلز را آسیب پذیر تر می نماید و ما ملزم هستیم برای جلوگیری از این آسیب ها از رابرلاینینگ استفاده نماییم. با نگاه کلی ای که بر کاربرد عمومی رابرلاینیگ داشتیم می توانیم به سادگی به نقش آن در انواع صنایع مختلف پی ببریم. کاربرد رابرلاینینگ در صنایع مختلفی از جمله صنایع شیمیایی، صنایع نفت و گاز، صنایع غذایی و صنایع دارویی گسترده شده که البته در این صنایع از رابرلاینینگ لاستیکی استفاده می شود. سخت و یا نرم بودن رابرلاینینگ مورد استفاده نیز بستگی به نوع مخزنی دارد که قرار است رابرلاینینگ را در آن به کار ببریم.

نکات نگه داری از رابرلاینینگ لاستیکی

هر قطعه یا وسیله ای که ما استفاده می کنیم شامل نکاتی است که اگر به درستی رعایت شود به کیفیت کار آن و طول عمر ان می افزاید. برای افزایش کیفیت رابرلاینیگ نیز باید نکاتی را رعایت نمود که در بالا بردن طول عمر رابرلاینینگ نیز ضرورت دارد. این نکات عبارتند از: 1-ضربه نخوردن به آن هنگامی که در مخزن چکش کاری یا جوش کاری انجام می پذیرد 2- عدم قرارگیری رابرلاینینگ در مقابل تابش مستقیم نور آفتاب 3دوری از هر گونه عملیاتی که در آن حرارت پخش شود برای محافظت از آستر لاستیکی در برابر پارگی و سایر آسیب ها نکاتی وجود دارد که باید رعایت شود. برای جلوگیری از سوراخ شدن استر باید همواره از ورود به مخازن با کفش اجتناب کرد. همچنین آستر ها باید از تماس با اشیای تیز و برنده و همچنین مواد خیلی داغ دور بمانند. قرار دادن آستر ها زیر نور آفتاب نیز می تواند بسیار آسیب زا باشد. کنترل کردن آستر لاستیکی هر چند ماه یک بار برای مطمئن شدن از سالم بودن آستر ها نیز عمل آینده نگرانه ای است که از سوراخ شدن و پارگی آستر جلوگیری خواهد کرد.

جمع بندی

طور خلاصه در این مقاله دانستیم رابرلاینینگ روشی است برای محافظت از سطوح فلزی که در معرض اسید ها و مواد خورنده هستند در مقابل خوردگی و سایش ( در برخی موارد برای جلوگیری از آسیب هایی که به وسیله شرایط آب و هوایی وارد می شود نیز از رابرلاینینگ استفاده می شود ) همچنین دانستیم که رابرلاینینگ ها به دو دسته ی سخت و نرم تقسیم می شوند و رابرلاینینگ های نرم را به علت انعطاف بالا در مخازنی استفاده می شوند که تنش های بیشتری دارند. رابرلاینینگ ها را به دو روش در انواع مخازن اعمال می کنیم. روش سرد و روش گرم که در روش گرم کیفیت نصب بالاتر خواهد بود. کاربرد رابرلاینینگ ها نیز در صنایعی همچون صنایع شیمیایی، صنایع نفت و گاز، صنایع غذایی و صنایع دارویی به کار گرفته می شود. همچنین دانستیم که برای طول عمر بیشتر و کیفیت کار بالاتر رابرلاینینگ باید نکاتی را همچون دور نگه داشتن رابرلاینینگ از مواد شیمیایی و تابش آفتاب و مواد تیز و برنده رعایت کرد تا آستر رابرلاینینگ دچار پارگی نشود. شرکت مبنا بسپار اسپادانا طی سال های اخیر با بهره گیری از توان علمی و فناوری خود، در جهت بومی سازی انواع پوشش های لاستیکی مورد نیاز شرکت های بزرگ کشوراقدامات موثری انجام داده است. برای سفارش انواع رابرلاینینگ با ما در تماس باشید.